کابین سونا

کابین سونا : برای طراحی و ساخت کابین سونای خشک و بخار، ابتدا به معرفی انواع سونا می پردازیم. به طور کلی هوا در دمایی قادر است مقدار مشخصی رطوبت را در خود نگه دارد.

انسان قادر به تحمل ترکیب های مختلفی از دما و رطوبت نسبی است.

در سونای خشک و بخار نیز از همین ویژگی استفاده می شود.

در سونای خشک بدن در رطوبت نسبی بسیار پایین در معرض گرما قرار می گیرد و به این ترتیب علی رغم دمای بسیاربالای هوا،شرایط آسایش انسان برروی نمودار سایکومتریک در منطقه مناسبی قرار می گیرد، اما در وضعیت در سونای بخار کمی متفاوت است. در سونای بخار افزایش تعریق بااستفاده از بخار گرم با دمای تقریبی 40 _ 50 درجه سانتیگراد در رطوبت نسبی تقریبا 100% انجام می گیرد.

انواع سونا و کابین آنها و کاربرد هر کدام

سونای خشک

سونا عبارت است از اتاق یا کلبه کوچکی که به منظور بهره گیری از هوای گرم در حالت خشک یا مرطوب مورد استفاده قرار می گیرد.

بسیاری، زادگاه سونا به شکل امروزی را کشور فنلاند میدانند. به لحاظ واژه شناسی، «سونا» یکی از لغات قدیمی در زبان فنلاندی است که به حمام های سنتی فنلاند اشاره دارد. البته در مناطق مختلف از واژگان مشابه و متعددی استفاده می شده است.

سونا خود به دو گروه سونای خشک و بخار تقسیم میشود.

در متون فنی گاهی از دو واژه سونا» و «حمام بخار» استفاده میشود که منظور از سونا، سونای خشک و منظور از حمام بخار همان سونای بخار است.

در سونای خشک از هوای گرم و خشک برای افزایش دمای محیط و افزایش شدت تعریق بدن استفاده میشود.

تعریق یکی از مکانیزم هایی است که بدن توسط آن سموم و مواد زاید را از بدن دفع می کند.

در نگاه اول جای تعجب دارد که انسان در حالت معمول در دمای حداکثر ( ۴۵– ۵۰°C ( 113 – 122°F به سختی قادر به تنفس است، ولی می تواند دمای سونای خشک که معمولا بین ( ۷۰– ۱۰۰°C ( 158 – 212°F است را تحمل کند.

در عمل حتی ممکن است دمای سونای خشک بین (۵۰ – ۱۴۰°C ( 122 – 284°F نیز باشد. توجیه علمی این مساله با استفاده از نمودار سایکرومتریک امکان پذیر است.

به طور کلی هوا در هر دمایی قادر است مقدار مشخصی رطوبت را در خود نگه دارد.

رطوبت در واقع بخار آب موجود در هوا است. آنچه در محاورات به عنوان رطوبت مورد استفاده قرار میگیرد در واقع رطوبت نسبی است.

رطوبت نسبی عبارت است از درصد رطوبت هوا نسبت به صد درصد

رطوبتی که هوا در آن دما میتواند در خود نگه دارد. میزان رطوبتی که هوا می تواند در خود نگهداری کند، با دما متغیر است.

انسان قادر به تحمل ترکیب های مختلفی از دما و رطوبت نسبی است.

در سونای خشک و بخار نیز از همین ویژگی استفاده میشود.

در سونای خشک بدن در رطوبت نسبی بسیار پایین در معرض دمای یاد شده قرار میگیرد و به این ترتیب علیرغم دمای بسیار بالای هوا، شرایط آسایش انسان بر روی نمودار سایکرومتریک در منطقه مناسبی قرار می گیرد، به طوری که انسان قادر به تحمل این دما خواهد بود. اما وضعیت در سونای بخار کمی متفاوت است.

در سونای بخار افزایش تعریق با استفاده از بخار گرم با دمای تقریبی (۴۰ – ۵۰°C ( 104 – 122°F در رطوبت نسبی تقریبا %۱۰۰ انجام می گیرد. در صورتی که دمای بخار از محدوده یاد شده بیشتر باشد، مشکلات متعددی از قبیل تورم، ایجاد تاول و سوختگی پوست برای افراد ایجاد میشود..

اتاق سونای خشک

در حال حاضر، اتاق سونا از چوب های نرم، صاف و هموار مانند سرو، صنوبر یا سکویا ساخته میشوند. اتاق سونا را میتوان به صورت سفارشی ساخت و یا آن را به صورت پیش ساخته تهیه کرد.

در انواع پیش ساخته، تمامی اجزای مورد نیاز به صورت یک مجموعه عرضه میشود و تمامی الوارهای سقف و دیوارها هر دو طرف دارای پرداخت سطح مناسب هستند.

به منظور جلوگیری از نفوذ رطوبت داخل اتاق سونای خارج، این صفحات باید عایق کاری شده و مجهز به موانع بخار باشند.

در سوناهای پیش ساخته درست همانند جکوزی ها یا استخرهای رو زمینی پیش ساخته، تمامی تجهیزات مورد نیاز شامل گرمکن ها، سکوهای نشستن، تجهیزات کنترل کننده و غیره به صورت آماده عرضه می شود.

سکوهای نشستن سونای خشک

اتاق سونا معمولا با دو ردیف سکو برای نشستن ساخته میشود که یک ردیف در ارتفاع بالاتر و یک ردیف در ارتفاع پایین تر قرار میگیرد.

برای طراحی سکوهای اتاق سونا عرض سکوهای فوقانی حداقل باید ۵۰cm و عرض سکوهای پایینی حداقل باید ۴۰cm درنظر گرفته شود.

به طور معمول برای آن که کاربران در داخل اتاق سونا به راحتی بنشینند، طول سکوهای نشستن حداقل باید ۱٫۸m در نظر گرفته شود.

نکته ظریف دیگری که بهتر است در طراحی این سکوها رعایت شود آن است که حتی الامکان نباید سکوها طوری یکدیگر را قطع کنند که گوشه های تیز در داخل اتاق سونا ایجاد شود.

چرا که در این صورت تعداد افرادی که به طور همزمان قادر به استفاده از سونا هستند کاهش می یابد. بنابراین با کمی ذوق و سلیقه میتوان از ایجاد زوایای نود درجه یا نقاط کور که امکان نشستن افراد در آنها وجود ندارد جلوگیری کرد.

البته به منظور افزایش راحتی کاربران می توان محل قرارگیری پا یا سر را نیز در داخل اتاق سونا در نظر گرفت. همچنین ساخت سکوها، نحوه میخکوبی و متصل کردن آن ها به یکدیگر باید به اندازهای ظریف و دقیق اجرا شود که ناراحتی برای کاربران ایجاد نکند.

سونای بخار

تاریخچه سونای بخار در واقع به یونان باستان باز می گردد. در کشورهای‌مختلف در گذر تاریخ شکل های مختلفی از سونای بخار با نام های مختلف دیده می شود.

برای مثال، با مهاجرت بخشی از روسیه که امروزه کشور اوکراین در آن واقع شده است، سونای بخار Russian Bath“ شهرت پیدا کرد.

مردم این سرزمین از سونای بخار برای حفظ سلامت و استراحت استفاده می کردند.

در هند حمام بخار به نام “Swedana“ شهرت پیدا کرد و آداب و رسوم مردم را تشکیل داده و زیرمجموعه ای از طب سنتی به شمار می رفت.

استفاده از حمام بخار بخشی از آداب و رسوم معنوی سرخپوستهای امریکای شمالی را تشکیل می داد.

رد پای حمام بخار را در کشورهای دیگری مانند مکزیک، ژاپن، تایلند و غیره نیز می توان جستجو کرد.

در خاورمیانه نیز از اتاق های گنبدی شکل به عنوان حمام بخار استفاده می شد که در این منطقه به آن “Hammam“ یا ”Turkish Bath“ گفته می شد.

البته این حمام ها در واقع همان سرمایه های سنتی ایرانی بود که هنوز چندین نمونه از آنها مانند حمام گنجعلی خان یا حمام وکیل به جا مانده است.

جای تعجب است که چگونه این گرمابه ها به حمام ترکی (منسوب به کشور ترکیه تغییر نام داده اند.) در هر صورت در حال حاضر این نوع حمامها به نام حمام ترکی شناخته میشوند.

آن چیزی که امروزه به آن سونای بخار می گوییم در واقع همان حمام بخار است.

البته گاهی اوقات نیز دو واژه «سونا» و «حمام بخار» به جای یکدیگر مورد استفاده قرار می گیرند.

اما امروزه این تمایز با دو اصطلاح «سونای خشک» و «سونای بخار» به خوبی از یکدیگر متمایز می شود و در زبان انگلیسی به آن “Sauna“ میگویند و سونای بخار نیز همان حمام بخار یا Steam bath است.

در هر صورت، صرف نظر از آداب و رسوم جوامع مختلف، سونای بخار نقش برجسته ای را در بهداشت، سلامت و حتی آداب و رسوم بسیاری از جوامع داشته است.

امروزه با طراحی و ساخت تجهیزات تولید کننده بخار امکان تامین سریع بخار به مقدار کافی برای سونای بخار ساده تر ازهمیشه شده است.

اتاق سونای بخار

در مورد سونای بخار نیز درست همانند سونای خشک، شرکت های بسیاری هستند که تمامی مجموعه سونا به همراه تجهیزات مورد نیاز را به صورت یک واحد یکپارچه و پیش ساخته عرضه می کنند.

اما در اکثر موارد انواع کاشیها و سرامیک ها به دلیل مقاومت بالا در برابر نفوذ آب بهترین گزینه برای نمای داخلی اتاق سونا به شمار می روند.

البته به این منظور گزینه های دیگری مانند انواع سنگ های تزیینی، بلوکهای شیشه ای، صفحات از جنس اکریلیک یا سایر مواد با مقاومت بالا در برابر نفوذ آب نیز قابل استفاده هستند.

بنابراین تا زمانی که امکان اجرای دریچه تخلیه کفی و فضای پیرامون مقاوم در برابر نفوذ رطوبت و آب وجود داشته باشد، دست طراح بسیار باز خواهد بود.

مهم ترین مشخصه ای که اتاق سونای بخار باید داشته باشد، مقاومت بالای آن در برابر نفوذ آب است.

سونای بخار پیش ساخته نیز مانند جکوزی ها یا سونای خشک پیش ساخته به صورت یک مجموعه آماده عرضه میشود. در این موارد پس از آماده سازی بستر کف و در نظر گرفتن دریچه تخلیه می توان مجموعه را در محل مورد نظر سوار کرد.

در این مورد برای آب بند کردن اجزای مختلف در برابر نفوذ آب و رطوبت معمولا از نوارهای سیلیکونی استفاده میشود.

در ورودی سونای بخار

در ورودی سونای بخار به دلیل اهمیت آب بند بودن فضای داخل در برابر رطوبت و بخار آب، باید کاملا آب بند بوده و امکان خروج بخار از طریق شیارها و درزهای حاشیه آن وجود نداشته باشد.

البته در صورتی که امکان نفوذ بخار به خارج وجود داشته باشد، در درازمدت زمینه مساعدی برای کاهش عمر مفید سایر سازه ها و تجهیزات خارج از سونای بخار نیز ایجاد می شود سونای بخار معمولا در انواع لولایی یا کشویی طراحی و ساخته شده اند.

سکوهای نشستن در سونای بخار

به منظور افزایش هرچه بیشتر شرایط آسایش کاربران، در داخل سونای بخار محلی برای نشستن کاربران نیز در نظر گرفته میشود.

در حالت معمول زمان استفاده از سونای بخار در یک مرحله بین پانزده تا بیست دقیقه به طول می انجامد که این زمان برای ایستادن افراد بدون تحرک کمی زیاد است.

به این منظور نیز انتخابها بسیار گسترده است.

می توان همانند سونای خشک از سکوهای سرامیکی یا کاشی کاری شده در یک یا دو ردیف به صورت یکپارچه استفاده کرد و یا از انواع صندلی های چوبی، فلزی، پلاستیکی به صورت تاشو، پایه دار، دیواری یا هر نوع دیگر بهره گرفت.